AstroCursus

Home | Nieuws | 12 portretten | Cursussen | Astro Extra (weblog) | Artikelen | Bronnen & info | Downloads | Sitemap

Les 2: De bouwstenen
van een horoscoop

Onderwerpen

Vooraf: de horoscoopfiguur
1  Tekens
    Elementen: vuur (+), aarde (-), lucht (+) en water (-)
    Kwaliteiten: hoofd, vast, beweeglijk
2  Huizen
3  De vier hoeken
    Ascendant/descendant
    MC/IC
4  Planeten
5  De aspecten

Deze les bevat zes voorbeelden en zeven tabellen. Je kunt deze ook apart bekijken, zie links in de rechterkolom.

Vooraf: de horoscoopfiguur

Een horoscoop is een ‘kaart’ van de hemel, zie de tekening hier­naast. De twaalf tekens van de dierenriem worden in de buiten­ste cirkel getekend. Vervolgens wordt de cirkel in twaalf seg­menten verdeeld, de zogenaam­de huizen. De vier belangrijke hoekpunten van de horoscoop zijn ascendant en descendant, MC en IC.

Daarna worden de Zon, de Maan en de planeten op hun juiste posities ingetekend, zie de figuur hieronder. Overigens spreek ik verder gemakshalve van planeten, ook als ik over Zon en Maan praat.

In de figuur (een fictieve horoscoop, dus ongedateerd, wordt wat duidelijker wat de horoscooptekening nu eigenlijk voorstelt. Middenin zie je een pasgeboren kindje. Het ligt op de horizon, de lijn tussen ASC en DESC. Wat zich in de onderste helft van de cirkel bevindt is niet te zien, want onder de horizon, maar de bovenste helft is wat je ziet als je naar boven kijkt. Het kindje is laat in de middag geboren (de Zon staat een eindje boven de horizon, maar wel dichtbij de DESC, het punt waar hij ondergaat). Bij daglicht zie je geen planeten behalve de Zon en soms de Maan, maar het idee is hoop ik duide­lijk: de horoscoopfiguur geeft de posities van de tekens, huizen en planeten aan op het moment van de geboorte. Het (onbekende) kindje middenin beeldt het ‘ik’ uit voor wie dit hemelbeeld geldt.

Tenslotte bekijken we de hoeken die de planeten met elkaar en met belangrijke punten uit de horoscoop maken, de zogenaamde aspecten. De bijbehorende tekening staat in het hoofdstuk Aspecten.

Naar boven

1   Tekens

Dierenriemtekens symboliseren een reeks samenhangende karakteristieken. Een goede kennis van en inzicht in deze karakteristieken is onmisbaar voor iedereen die iets aan astrologie wil doen.

In tabel 1 is om te beginnen een overzicht opgenomen met in de eerste kolom het symbool. De afkortingen in de tweede kolom zijn internationaal; ze zijn gebaseerd op de Latijnse namen. In de vierde kolom staat een korte typering. Kolom 5-7: de dierenriemtekens worden op verschillende manieren in groepen verdeeld. In kolom 5 staan de elementen; deze zijn voor veel mensen al wel bekend. Minder bekend zijn de kwaliteiten die in kolom 6 worden vermeld en de indeling in +/- in kolom 7, die ook wel aangeduid worden als ‘polariteiten’. Elementen, kwaliteiten en +/- zijn een handige hulp bij het uitleggen van een horoscoop en we gaan er dan ook nader op in.
In kolom 8 is weergegeven welke planeet heerst over een bepaald teken. Het belang daarvan komt verderop in deze les aan de orde (4 en tabel 6).

Tabel 1: Tekens van de dierenriem, totaaloverzicht

Om kennis van en vooral inzicht in de betekenis van de dierenriemtekens te bevorderen, komen in deze paragraaf de indelingen uit de kolommen 5-7 aan de orde. Vanuit die indelingen bekijken we de eigenschappen van de verschillende tekens. Ze geven een algemeen begrip, waardoor het veel gemakkelijker wordt de betekenis van ieder teken apart te onthouden en ook echt goed te begrijpen. Tabel 2 brengt de indelingen in beeld.

In les 3 komen nog enkele specifieke eigenschappen van elk teken aan de orde, maar wil je er meer van weten, lees dan de twaalf portretten.

Tabel 2: Elementen, kwaliteiten, polariteiten

Naar boven

1.1  Vuur (+), aarde (-), lucht (+) en water (-)

De beschrijvingen hierna zijn heel kort, en kunnen daardoor wat overdreven over­komen. Pas ze nooit zonder meer op jezelf toe; je moet altijd de hele horoscoop bekijken voor je uitspraken kunt doen over een onderdeel. Het gaat er hier om een beeld te schetsen van een bepaald type. Wanneer je dat al te genuanceerd doet, wordt het er niet duidelijker op, vandaar de nogal uitgesproken beweringen. In les 5 komt iets uitvoeriger aan de orde wat het betekent als een bepaald element ont­breekt in een horoscoop.
Overigens houdt de hierna vermelde indeling in + en - geen waardeoordeel in. Vergelijk het met magnetische of elektrische polen: er is altijd een pool en een tegenpool, een plus en een min. Vandaar dat + of - ook ‘polariteiten’ worden genoemd.

De vuurtekens (+): Ram 1 | Leeuw 5 | Boogschutter 9
Wat de polariteiten betreft, Vuurtekens zijn +. Karakteristieken van vuurtekens: optimistisch, ongecompliceerd, gaan problemen niet uit de weg maar pakken ze aan. Eerlijk. Hebben ruimte nodig om zich vrij en spontaan te uiten. Assertief, vol zelfvertrouwen. Niet erg geduldig met details.
Overheersend vuur: Veel energie, zeer enthousiast, weet niet van ophouden. Dominant, arrogant.
Gebrek aan vuur: Niet erg vitaal, last van moedeloosheid, legt zich neer bij tegenslagen. Somber en geneigd tot pessimisme, veel geduld.

De aardetekens (-): Stier 2 | Maagd 6 | Steenbok 0
Wat de polariteiten betreft, aardetekens zijn -. Karakteristieken van aardetekens: stabiliteit, gebruikt beschikbare bronnen om praktische doelen te bereiken. Goede fysieke weerstand, zelfdiscipline. Sterke binding met de natuur.
Overheersend aarde: Verdedigt traditionele waarden, maar kan ook erg inhalig zijn en gericht op lekker en veel eten, geld, seks e.d.
Gebrek aan aarde: Staat niet met beide benen op de grond, vindt een geregeld leven leiden moelijk, geneigd de dagelijkse behoeften te vergeten.

De luchttekens (+): Tweelingen 3 | Weegschaal 7 | Waterman -
Wat de polariteiten betreft, luchttekens zijn +. Lucht is het element van het crea­tieve denken. Niet alle luchtmensen zijn grote intellectuelen, wel zijn ze in staat de wereld objectief te bekijken, los van hun emoties en gevoelens. Meestal zijn lucht­types sociaal en houden ze van uitwisselen van ideeën. Gebrek aan emotionele diepgang.
Overheersend lucht: Rusteloos, overactief, snakkend naar nieuwe ervaringen. Lopen met hoofd in de wolken en hebben moeite met de dagelijkse dingen van het leven.
Gebrek aan lucht: Dit soort mensen hebben moeite met het uiten van hun ideeën. Ze zijn ook vaak sociaal onhandig en niet in staat tot ‘small talk’.

De watertekens (-): Kreeft 4 | Schorpioen 8 | Vissen =
Wat de polariteiten betreft, watertekens zijn -. Van alle elementen heeft water het meeste diepgang en het element is ook moeilijk te typeren. Watermensen zijn in het algemeen zeer gevoelig, al doen ze vaak hun best dit goed te verbergen. Ze zijn heel fijn afgestemd op hun omgeving. Beschermend, vol medelijden, maar ook defensief en gesloten.
Overheersend water: Verdrinken in de emoties. Kan leiden tot willen ontsnappen aan de harde wereld, eventueel door afzondering, drank of drugs.
Gebrek aan water: Deze mensen zijn afgesneden van hun gevoelens en ontkennen ze. Weinig begrip voor emoties van anderen.

Naar boven

1.2 Hoofd, vast en beweeglijk

Hier geldt hetzelfde als is opgemerkt in het begin van 1.1. In les 5 komt iets uitvoe­riger aan de orde wat het betekent als een bepaalde kwaliteit ontbreekt in een horoscoop.

De hoofdtekens: Ram 1| Kreeft 4 | Weegschaal 7 | Steenbok 0
De hoofdtekens zijn de initiatiefnemers van de dierenriem. Met Ram begint de lente, met Kreeft de zomer, met Weegschaal de herfst en met Steenbok de winter, vandaar deze karakteristiek. Hoofdtekens zijn echte pioniers, die op hun best zijn als ze nieuwe gebieden kunnen ‘veroveren’.
Rammen (vuur) geven nieuwe impulsen en zijn met hun tomeloze energie en wilskracht uitstekende ‘opstarters‘ van moeilijke klussen (maar meestal geen echte ‘afmakers’). Kreeften (water) zijn echte regelneven of -nichten (kan zeer irritant zijn) die overal waar zij komen een veilige omgeving creëren (gewoonlijk met succes). Weegschalen (lucht) zijn gericht op het scheppen van harmonieuze relaties (vooral omdat dat hen goed uitkomt) en Steenbokken (aarde) willen degelijke fundamenten leggen voor het leveren van prestaties in de wereld (en het verdienen van goed geld).
Veel hoofdtekens: enthousiast en energiek, maar gebrek aan volharding en ongeduldig, soms zelfs intolerant en meedogenloos tegenover mensen die wat trager zijn.
Weinig hoofdtekens: gebrek aan initiatief; laten dingen liefst aan anderen over.

De vaste tekens: Stier 2 | Leeuw 5 | Schorpioen 8 | Waterman -
De vaste tekens zijn de vasthouders en doorbijters. De hoofdtekens jagen de ene droom na de andere na, de vaste tekens schieten te hulp en maken een werkbaar product van het ruwe materiaal. Ze zijn stabiel, zeer loyaal, nemen geen lichtvaar­dige besluiten. Maar wanneer ze eenmaal iets besluiten, dan houden ze zich er ook aan. Hoe verschillend deze tekens ook zijn, doelgerichtheid en uithoudingsvermogen hebben ze allevier.
Stieren (aarde) richten hun energie op het verwerven van stabiliteit; ze doen dat rustig en bedaard en met bewonderenswaardige vasthoudendheid. Leeuwen (vuur) willen graag de touwtjes in handen houden en hun streven is erop gericht de macht te krijgen of ten minste op te vallen. Op indrukwekkende wijze proberen ze stabiliteit te creëren. Schorpioenen (water) zijn erop uit om emotioneel evenwicht te houden en proberen daarom situaties naar hun hand te zetten. Watermannen (lucht) dringen anderen hun visies op om aan de eigen ideeën vast te kunnen houden.
Veel vast: Kan niet veranderen als de omstandigheden daarom vragen. Zeer koppig.
Weinig of geen vast: gebrek aan besluitvaardigheid. Deze mensen ontbreekt het vaak aan toewijding; ze laten de dingen er te gemakkelijk bij zitten.

De beweeglijke tekens: Tweelingen 3 | Maagd 6 | Boogschutter 9 |
Vissen =
De beweeglijke tekens zijn de kameleons van de dierenriem. Zich aanpassen aan de omstandigheden is hun tweede natuur. Vaste tekens haten verandering, beweeglijke tekens vinden verandering positief. Als hoofdtekens genoeg hebben van een klus, maken de beweeglijke tekens nieuwe interesse wakker. Vindingrijk en flexibel.
Tweelingen (lucht) passen voortdurend hun inzichten aan om ruimte te maken voor nieuwe ideeën. Maagden (aarde) willen exact weten hoe de wereld in elkaar zit om zich nuttiger te maken. Boogschutters (vuur) willen de betekenis van de dingen begrijpen; deze dorst proberen ze te lessen door op onderzoek uit te gaan. Vissen (water) proberen zich voortdurend aan te passen aan de veranderende emotionele invloeden om hen heen.
Te veel beweeglijk: instabiel, verspilling van energie, rusteloos, moeite met het vertalen van ideeën in resultaten.
Weinig of geen beweeglijk: moeite zich aan te passen aan veranderingen, vaak niet bereid gebruik te maken van allerlei hulpbronnen.

Naar boven

2   Huizen

Huizen duiden levenssferen aan waarin de dierenriemtekens tot uiting komen.

In tabel 3 zijn de huizen weergegeven met een korte aanduiding van de levenssfeer die ze symboliseren. Ze staan met opzet in twee kolommen: huis 1 & 7 zijn elkaars tegenhangers, en dat geldt ook voor 2 & 8, 3 & 9, 4 & 10, 5 & 11 en 6 & 12.

Tabel 3: Huizen

Er zijn verschillende manieren om een horoscoop in huizen in te delen. Uitgangspunt is altijd de ascendant, die óf het midden óf het begin van huis 1 vormt. Kies je voor dat laatste, dan heb je nog twee principes: huizen van gelijke grootte, of het sys­teem waarbij het MC het begin van huis 10 vormt, waardoor de huizen niet allemaal gelijk van omvang zijn. Een iets andere aanpak heeft de klassieke astrologie. Het onderwerp ‘Huizensystemen’ valt buiten het kader van de Basiscursus, maar komt op AstroCursus aan de orde in het onderdeel Artikelen met bijdragen van Béatrice Boucher, Jan Kampherbeek en mijzelf. De nodige links vind je daar.
In deze cursus gebruik ik een methode die met ongelijke huizen werkt, en wel die van Placidus. De belangrijkste reden is dat verreweg de meeste astrologische bronnen hierop gebaseerd zijn. Dat neemt niet weg dat de andere systemen waardevolle resultaten kunnen opleveren, maar de manier van interpretatie is iets anders.

De huizen corresponderen overigens met de dierenriemtekens. Ook zij vallen in te delen in elementen en kwaliteiten, zie tabel 4, die in feite een uitbreiding is van tabel 2. De hoofdhuizen worden ook wel aangeduid met de term ‘hoeken’ of ‘hoekhuizen’. In de astrologie worden officieel andere termen gebruikt om de huizen te typeren, maar voor de interpretatie van een horoscoop maakt dit geen enkel verschil. Om nodeloze verwarring te vermijden, werk ik met de termen die ook voor de tekens worden gebruikt.

Tabel 4: Huizen en tekens

Naar boven

3   De vier hoeken

Voor de duidelijkheid zie je hier nog een keer de horos­coop­tekening van het begin van deze les in een wat kleiner formaat. Op het moment van de geboorte verschijnt een teken van de dierenriem aan de horizon. Dat teken is de ascendant; de graad die net op de horizon ligt, vormt het begin van het eerste huis. Precies daartegenover ligt de descen­dant, het begin van het zevende huis.
In het teken dat als het ware recht boven je hoofd staat op het moment van de geboorte, valt het MC, de midhemel. De graad van dit teken die precies op de midhemel valt, vormt het begin van het tiende huis. Exact er tegen­over ligt het IC, Imum Coeli, dat het begin van het vierde huis vormt.

3.1  Ascendant/descendant

De ascendant geeft informatie over uiterlijk en optreden. Je kunt niet voorspellen hoe iemand eruit ziet met een bepaalde ascendant, maar wel iets zeggen over het soort uiterlijk, zie verder les 3. Daarnaast geeft de ascendant aan welk ‘masker’ iemand draagt voor de buitenwereld. Soms is dat masker zo sterk, dat je niet meer ziet wie de mens is die erachter zit.

Het teken op de descendant zegt iets over huwelijken en partnerschappen. Staan ascendant / descendant in beweeglijke tekens, dan zal de geborene vermoedelijk meer dan één huwelijk sluiten (als de rest van de horoscoop dat bevestigt). Een planeet in de descendant zegt vaak iets over het type levensgezel dat men zoekt. Op de ascendant kom ik uitvoerig terug in les 3; het onderwerp descendant is meer iets voor een ver­volgcursus.

Naar boven

3.2  MC/IC

Huis 10 gaat over het beroep en iemands reputatie in de wereld. De precieze graad van het teken dat op de midhemel valt, heet het Medio Coeli, verder afgekort als MC. Dit MC vormt het begin van het tiende huis. Overigens: het beginpunt van een huis wordt in de astrologie ‘cusp’ genoemd.

Het IC ligt recht tegenover het MC. Het vormt het begin van het vierde huis en duidt het punt aan van de gezinssituatie, de oorsprong van de geborene. Net als de descendant is ook het duiden van het IC meer iets voor een vervolgcursus. In les 3 ga ik dieper op het MC in en komen er meer voorbeelden.

Naar boven

4   Planeten

Planeten staan elk voor een bepaalde eigenschap, zie tabel 5. Het dierenriemteken waarin de planeet staat, geeft aan hoe en in welke mate deze eigenschap tot uiting komt, het huis geeft aan in welke levenssfeer de eigenschappen zich afspelen. De voorbeelden 2.2 en 2.3 illustreerden dat al.

Tabel 5: Planeten

In het kader van deze cursus komen alleen de Zon en de Maan uitvoerig aan de orde, en wel in les 3. In les 4 geven we een overzicht van de manier waarop de tien planeten kunnen inwerken op de ascendant en het MC. Dit alles geeft, behalve een inzicht in iemands optreden en beroepsmogelijkheden, ook een aardig beeld van de werking van de verschillende planeten.

Iedere planeet hoort bij één (soms twee) teken(s); daar komen zijn eigenschappen het best tot hun recht, zie ook tabel 1. Zo hoort de Zon bij Leeuw, de Maan bij Kreeft, Mercurius bij Tweelingen en Maagd. We zeggen dan dat de Zon heer is van het teken Leeuw, enz. In sommige tekens voelt een planeet zich absoluut niet thuis; hij staat dan in exiel, oftewel in ballingschap. In tabel 6 is dat aangegeven als +H (heer) en -H (ballingschap).
Er zijn ook tekens waar de planeet medeheerser is, of juist het tegenovergestelde: in vernietiging staat. Dat is in de tabel aangeduid met resp. +5 en -5.
In sommige tekens staat een planeet aardig tot zeer goed, dan staat er + zonder meer of + met een cijfer van 1-4 erachter. Slecht tot zeer slecht wordt aangegeven met -- of met een cijfer erachter. Soms ook is een planeet neutraal: 0.

De tabel helpt bij het bepalen of en in hoeverre we een bepaalde eigenschap in een horoscoop moeten laten ‘meetellen’ bij de duiding.

Tabel 6: Werking van planeten in tekens en huizen

Naar boven

5   De aspecten

Planeten maken hoeken met elkaar en met allerlei ‘gevoelige punten’ (o.a. ascendant en MC) in de horoscoop. Een ‘hoek’ is een bepaalde afstand in graden op de horoscoopcirkel en wordt ‘aspect’ genoemd. De aspecten geven aan of en hoe bepaalde kwaliteiten op elkaar inwerken.

Op de tekening hieronder zie je hoe aspecten in een horoscooptekening worden geplaatst: als lijnen in verschillende kleuren en soorten in een middencirkel. Het voorbeeld hier is een afbeelding van mijn horoscoop zoals die wordt weergegeven op de site van AstroDienst. Je kunt allerlei voor­keurs­instel­lingen regelen, maar wat je hier ziet is de standaardweergave.

Naar boven

In deze basiscursus komen alleen aspecten met ascendant en MC aan de orde, omdat de werking daarvan mijns inziens het duidelijkst ‘zichtbaar’ is. In een vervolgcursus worden de aspecten van de planeten onderling behandeld, maar ook zonder uitgebreide info over iedere mogelijkheid kun je zelf al wel het een en ander afleiden.
Zo heeft een planeet die veel aspecten ontvangt meer invloed in de horoscoop dan een planeet die weinig ‘doet’. Een planeet daarentegen die helemaal geen aspecten ontvangt, is juist weer bijzonder: dit komt weinig voor, en is dus de moeite van het bestuderen waard. In les 4 behandel ik twee gevallen.

Een overzicht van de in deze cursus gebruikte aspecten vind je in tabel 7.

Tabel 7: Majeure en enkele mineure aspecten

Drie opmerkingen bij tabel 7:

1: De afstanden die in het bovenste deel van de tabel bij ieder aspect staan ver­meld, zijn exact. Er zijn echter marges waarbinnen een aspect nog geldig is; in de astrologie heet dat een ‘orb’. Een zuivere conjunctie is 0°, maar het aspect geldt nog tot 5° beide kanten op, en sommigen houden nog wat ruimere marges aan. Voor vierkant, driehoek en oppositie worden gewoonlijk ruimere marges genomen, tot zo'n 8° beide kanten op. Voor de mineure aspecten geldt een orb van 1°. Sommige astrologen nemen ruimere orbs voor aspecten met Zon en Maan, van 10-13°.
Wat is wijsheid? Ik persoonlijk houd me aan de orbs zoals ze in het onderste deel van de tabel staan vermeld. Maar als astroloog moet je hoe dan ook steeds weer afwegen of je een bepaald aspect laat ‘meetellen’ of niet. In les 4 gaan we hier verder op in.

2: De vet gedrukte aspecten zijn de zogenaamde ‘majeure’ aspecten. Achter hun namen zijn de afkortingen vermeld die ik in deze cursus gebruik en daarachter staat het in de astrologie gangbare symbool voor elk aspect.

3: Er worden ook twee ‘mineure’ aspecten vermeld: het semisextiel, 30°, en het halfvierkant, 45°. Ik geef ze geen afkortingen omdat ik het in deze cursus er verder niet meer over zal hebben. In het algemeen gebruik ik ze niet voor geboorte­horoscopen, maar een enkele keer kan het verhelderend zijn ze in aanmerking te nemen, bijvoorbeeld als iemand vragen heeft over iets specifieks waarover de horoscoop niet veel informatie biedt.

Stel dat iemand een advies over beroepskeuze wil hebben en er staan geen pla­neten in huis 6 (werk) en 10 (beroep), en het MC ontvangt bovendien geen majeure aspecten, dan kunnen mineure aspecten toch nog wat extra info bieden. (Andere methoden om meer info te geven over het onderwerp vind ik te gecompliceerd voor een basiscursus.)

Overigens zijn er nog veel meer mineure aspecten, maar ik heb de werking ervan niet bestudeerd, aangezien ik geloof in het principe less is more. In de ‘gewone’ astrologie hebben we al te maken met zo veel variabelen, dat een goede inter­pretatie heel lastig is. Ik bestudeer de extra's meestal wel, maar heb nog geen aanleiding gezien om het aantal variabelen dat ik gebruik uit te breiden. Te veel variabelen maakt bovendien dat op een gegeven moment alles waar en te verklaren is. Werkt het niet op de gewone manier, dan pak je er nog wat planetoïden bij of doet een greep uit de koffer met imaginaire punten, et voilà, het probleem is opgelost. In Artikelen komt dit principe uitvoeriger aan de orde.

Fokkelien von Meyenfeldt ©  1995-2022 en later

Lessen &
hulpmateriaal
Basiscursus

Lessen

Home | NAAR BOVEN | sitemap

Laatste versie: maandag 21 februari 2022